Astygmatyzm – czym jest? Objawy i leczenie astygmatyzmu w praktyce

Astygmatyzm – czym jest? Objawy i leczenie astygmatyzmu w praktyce


Astygmatyzm to wada wzroku, która powoduje nieostre widzenie. Poznaj objawy i sprawdź skuteczne metody leczenia tej przypadłości. Dowiedz się więcej!

Astygmatyzm – najważniejsze informacje, które warto znać

Czym jest astygmatyzm?

Astygmatyzm to wada wzroku spowodowana nieregularnym kształtem rogówki lub soczewki oka. W zdrowym oku rogówka ma kształt kuli, która równomiernie załamuje światło we wszystkich kierunkach. W przypadku astygmatyzmu rogówka jest bardziej owalna, co prowadzi do nieostrego i zniekształconego widzenia.

Co widzi osoba z astygmatyzmem?

Rozmycie obrazu:

• Obiekty widziane zarówno z bliska, jak i z daleka, mogą wydawać się niewyraźne i pozbawione szczegółów.
• Kontury przedmiotów mogą być zniekształcone i trudno jest je rozróżnić.

Podwójne widzenie:

• W niektórych przypadkach astygmatyzm powoduje widzenie podwójne, szczególnie gdy patrzymy na źródło światła.

Problemy z kontrastem:

• Kształty i kolory mogą wydawać się mniej wyraźne, co powoduje trudności w rozpoznawaniu szczegółów, zwłaszcza przy słabym oświetleniu.

Trudności z czytaniem:

• Litery na ekranie lub papierze mogą się rozmazywać lub nakładać na siebie, co utrudnia skupienie wzroku.

Symulacja widzenia z astygmatyzmem

Osoba z astygmatyzmem może widzieć:

• Gwiazdy na nocnym niebie jako smugi lub kształty eliptyczne zamiast punktów.
• Napisy jako zniekształcone, z nierównymi odstępami między literami.
• Światła uliczne jako promienie rozchodzące się w różnych kierunkach.

Dlaczego tak się dzieje?

W zdrowym oku rogówka ma kształt kuli, która załamuje światło równomiernie, skupiając je na jednym punkcie siatkówki. W oku z astygmatyzmem rogówka jest bardziej owalna, przypominając kształt piłki do rugby. To powoduje, że światło skupia się w kilku punktach, co prowadzi do rozmycia obrazu.

Astygmatyzm regularny i nieregularny

Astygmatyzm regularny:

• Charakterystyka: Dwa główne południki rogówki (przekroje o największej i najmniejszej mocy załamywania światła) są ustawione pod kątem prostym względem siebie.
• Przyczyna: Zazwyczaj spowodowany jest genetyką lub niewielkimi deformacjami rogówki.
• Korekcja: Można go skorygować za pomocą okularów cylindrycznych, soczewek kontaktowych torycznych lub zabiegu laserowego.

Astygmatyzm nieregularny:

• Charakterystyka: Główne południki rogówki nie są ustawione pod kątem prostym lub rogówka ma nieregularną powierzchnię.
• Przyczyna: Może być wynikiem urazów, blizn na rogówce, stożka rogówki lub innych chorób oczu.
• Korekcja: Wymaga specjalnych twardych soczewek kontaktowych lub zaawansowanych metod chirurgicznych.

Astygmatyzm zgodny i przeciwny regule

Astygmatyzm zgodny z regułą:

• Charakterystyka: Rogówka jest bardziej stroma w pionie niż w poziomie.
• Częstość: Jest to najczęściej występująca forma astygmatyzmu.

Astygmatyzm przeciwny regule:

• Charakterystyka: Rogówka jest bardziej stroma w poziomie niż w pionie.
• Częstość: Występuje rzadziej i częściej pojawia się z wiekiem.

Astygmatyzm skośny:

• Charakterystyka: Główne południki rogówki są nachylone pod kątem innym niż 90° lub 180°.
• Korekcja: Wymaga precyzyjnego ustawienia osi korekcji.

Astygmatyzm według lokalizacji wady

Astygmatyzm rogówkowy:

• Charakterystyka: Wynika z nierówności w kształcie rogówki.
• Częstość: Jest najczęstszą przyczyną astygmatyzmu.
• Korekcja: Możliwa dzięki okularom cylindrycznym, soczewkom torycznym lub zabiegom refrakcyjnym.

Astygmatyzm soczewkowy:

• Charakterystyka: Spowodowany asymetrią soczewki oka.
• Przyczyna: Często jest wynikiem genetyki lub zaćmy.
• Korekcja: Korekcja okularowa lub zabieg chirurgiczny.

Astygmatyzm według położenia ognisk względem siatkówki

Astygmatyzm krótkowzroczny:

• Jedna lub obie linie ogniskowe leżą przed siatkówką.
• Powoduje rozmycie obrazu, szczególnie przy patrzeniu na odległość.

Astygmatyzm nadwzroczny:

• Jedna lub obie linie ogniskowe leżą za siatkówką.
• Powoduje trudności w widzeniu z bliska i czasem także z daleka.

Astygmatyzm mieszany:

• Jedna linia ogniskowa leży przed siatkówką, a druga za nią.
• Powoduje poważne zniekształcenia widzenia zarówno z bliska, jak i z daleka.

Astygmatyzm wrodzony i nabyty

Astygmatyzm wrodzony:

• Jest obecny od urodzenia.
• Zwykle spowodowany genetycznymi predyspozycjami.

Astygmatyzm nabyty:

• Rozwija się w wyniku urazów, chorób oczu, operacji lub innych czynników zewnętrznych.

Przyczyny astygmatyzmu:

• Dziedziczność – wada może być przekazywana genetycznie.
• Urazy oka – mogą wpłynąć na zmianę kształtu rogówki.
• Choroby rogówki – np. stożek rogówki.
• Operacje okulistyczne – niekiedy wpływają na kształt rogówki.

Objawy astygmatyzmu:

• Rozmyte widzenie niezależnie od odległości.
• Trudności z rozróżnianiem kształtów i szczegółów.
• Mrużenie oczu w celu wyostrzenia obrazu.
• Bóle głowy i zmęczenie oczu.
• Problemy z widzeniem w słabym świetle lub nocą.

Jak diagnozować astygmatyzm?

• Test ostrości wzroku – ocena widzenia przy pomocy tablic.
• Refrakcja oka – pomiar wady przy użyciu specjalistycznego sprzętu.
• Topografia rogówki – szczegółowe mapowanie kształtu rogówki.

Jak wygląda test ostrości wzroku na astygmatyzm?

Test ostrości wzroku na astygmatyzm to specjalistyczne badanie, które pozwala zidentyfikować nieprawidłowości w krzywiźnie rogówki lub soczewki oka. Prawidłowe przeprowadzenie testu pozwala wykryć astygmatyzm, jego stopień oraz orientację osi wady. Poniżej opisano najpopularniejsze metody stosowane w diagnostyce astygmatyzmu.

Test astygmatyczny (tarcza Siemensa):

• Jest to najprostsze i jedno z najczęściej stosowanych narzędzi diagnostycznych.
• Jak wygląda?
• Obraz testowy przedstawia zestaw linii rozchodzących się promieniście z jednego punktu.
• Linie są równomiernie rozmieszczone, a ich grubość pozostaje jednakowa.
• Jak działa?
• Osoba z astygmatyzmem widzi linie w niektórych kierunkach jako bardziej wyraźne, a w innych jako rozmyte.
• Test pomaga określić główną oś astygmatyzmu, czyli kierunek, w którym rogówka załamuje światło w sposób nieprawidłowy.

Tablica z liniami w różnych kierunkach:

• Jak wygląda?
• Obraz składa się z zestawu czarnych linii o różnym nachyleniu (poziome, pionowe, ukośne).
• Jak działa?
• Pacjent ocenia, które linie wydają się najbardziej wyraźne lub najmniej wyraźne.
• Astygmatyk często widzi wyraźniej linie w jednym kierunku, co wskazuje na orientację wady.

Tablica Snellena z korekcją cylindryczną:

• Standardowy test do badania ostrości wzroku.
• Podczas badania okulista stosuje korekcję cylindryczną, aby wyrównać różnice w załamywaniu światła.
• Pacjent czyta litery lub cyfry z tablicy z odległości 5–6 metrów.

Test Amslera (do diagnostyki dodatkowej):

• Jak wygląda?
• Siatka złożona z prostych linii, z punktem centralnym, na który pacjent patrzy.
• Jak działa?
• U pacjentów z astygmatyzmem linie mogą wydawać się krzywe, nierówne lub przerywane.

Komputerowe badanie refrakcji (autorefraktometria):

• Nowoczesne, precyzyjne narzędzie do pomiaru wady wzroku.
• Urządzenie automatycznie mierzy krzywiznę rogówki i wykrywa ewentualny astygmatyzm.

Rodzaje astygmatyzmu:

• Regularny – rogówka załamuje światło w dwóch prostopadłych kierunkach.
• Nieregularny – brak głównych kierunków załamania światła, najczęściej wynikający z uszkodzeń rogówki.

Metody korekcji astygmatyzmu:

Okulary korekcyjne:

• Szkła cylindryczne kompensujące różnice w załamaniu światła.
• Precyzyjne dopasowanie do osi i mocy wady.

Soczewki kontaktowe toryczne:

• Miękkie i twarde.
• Dopasowane do indywidualnych potrzeb.

Laserowa korekcja wzroku:

• Zabiegi takie jak LASIK czy FemtoLASIK.
• Trwałe zmiany kształtu rogówki.

Soczewki wewnątrzgałkowe:

• Stosowane w zaawansowanych wadach.ChatGPT

Epidemiologia astygmatyzmu – kluczowe dane i statystyki

Astygmatyzm to jedna z najczęściej występujących wad wzroku, która dotyka dużą część populacji na całym świecie. Badania przeprowadzone na przestrzeni lat w różnych krajach dostarczyły istotnych informacji na temat rozpowszechnienia tej wady oraz potrzeby jej korekcji.

Globalne badania nad astygmatyzmem

Australijskie badanie (1975):

• W badaniu przeprowadzonym przez prof. Holdena w Australii uczestniczyło 179 potencjalnych użytkowników soczewek kontaktowych.
• U 45,4% badanych wykryto astygmatyzm wymagający korekcji wynoszącej co najmniej 0,75 dioptrii.
• Korekcji o wartości 1,00 dioptrii potrzebowało 34,8% pacjentów, a korekcji powyżej 1,25 dioptrii – 24,8%.

Wielka Brytania (1980):

• Analiza recept okularowych przeprowadzona przez badacza Jalie wykazała, że 44% pacjentów miało astygmatyzm o wartości przynajmniej 0,75 dioptrii.
• 24% wymagało korekcji na poziomie 1,00 dioptrii lub więcej, a 15% – powyżej 1,25 dioptrii.

Dania (1986):

• W badaniu obejmującym 600 osób w wieku od 5 do 80 lat przeanalizowano zmiany refrakcji i krzywizny rogówki.
• Astygmatyzm na poziomie 0,75 dioptrii odnotowano u 32,2% uczestników, a 1,25 dioptrii – u 7%.

Stany Zjednoczone (1989):

• Satterfield zbadał 1112 żołnierzy amerykańskich, co pozwoliło na określenie zróżnicowania i częstości występowania astygmatyzmu w tej grupie.

Badania w Baltimore (1985–1988):

• Analiza obejmująca ponad 4600 osób w wieku powyżej 40 lat wykazała, że 33,5% badanych miało astygmatyzm na poziomie 0,75 dioptrii cylindrycznych lub więcej.

Globalna analiza recept (2011):

• Young i jego zespół przeanalizowali ponad 11 tysięcy recept pacjentów w wieku od 8 do 70 lat.
• U 47,4% pacjentów wykryto astygmatyzm wynoszący co najmniej 0,75 dioptrii w jednym oku.

Polskie dane na temat astygmatyzmu

W Polsce badania przeprowadzone na podstawie bazy 6 milionów pacjentów Vision Express potwierdziły, że ponad 40% osób z wadami wzroku ma astygmatyzm wpływający znacząco na jakość widzenia. W większości przypadków wada ta wynosiła co najmniej 0,75 dioptrii w jednym oku.

Astygmatyzm a wiek:

• U dzieci częściej występuje astygmatyzm zgodny z regułą (stroma rogówka w pionie).
• W dorosłości i z wiekiem wada może przekształcać się w astygmatyzm przeciwny regule (stroma rogówka w poziomie).

Dlaczego warto leczyć astygmatyzm?

• Poprawa jakości życia – wyraźne widzenie w codziennych czynnościach.
• Unikanie przeciążenia wzroku – zmniejszenie ryzyka bólów głowy i zmęczenia.
• Lepsze wyniki w nauce i pracy – szczególnie u dzieci, gdzie wada może wpływać na edukację.

Dlaczego Centrum Zdrowia Oka w Radomiu?

• Doświadczeni lekarze okuliści – z wieloletnią praktyką i wiedzą.
• Nowoczesny sprzęt diagnostyczny – zapewnia precyzję badania.
• Indywidualne podejście – każda wada jest inna, dlatego proponujemy najlepsze rozwiązanie dla każdego pacjenta.
• Dostępność na NFZ – dzięki aktualnej umowie na refundację.

Skontaktuj się z nami, jeśli zauważasz objawy astygmatyzmu. Nasz zespół specjalistów pomoże Ci odzyskać ostrość widzenia i komfort życia.

Centrum Zdrowia Oka
ul. Chrobrego 42 lok. 4, 26-600 Radom
Tel.: 723 155 155
www.okulistyka.radom.pl

Nie zwlekaj – Twój wzrok jest najważniejszy!