Zaburzenia widzenia – o czym mogą świadczyć i co je wywołuje?
Zaburzenia widzenia to jedna z najczęstszych dolegliwości okulistycznych zgłaszanych przez pacjentów w każdym wieku. Mogą mieć charakter przejściowy lub przewlekły, jednostronny albo obustronny, a także pojawiać się nagle lub narastać stopniowo. Niezależnie od ich formy, zawsze powinny stanowić sygnał do konsultacji z okulistą. W tym artykule przybliżymy, czym są zaburzenia widzenia, jakie mogą być ich przyczyny oraz jakie choroby mogą za nimi stać. Omówimy również najczęstsze objawy towarzyszące oraz sposoby diagnostyki i leczenia.
Spis treści
- Czym są zaburzenia widzenia?
- Podstawowe rodzaje zaburzeń widzenia
- Przyczyny zaburzeń widzenia
- Choroby oczu wywołujące zaburzenia widzenia
- Choroby ogólnoustrojowe a wzrok
- Zaburzenia widzenia u dzieci i młodzieży
- Diagnostyka zaburzeń widzenia
- Jak leczy się zaburzenia widzenia?
- Czy zaburzenia widzenia zawsze oznaczają chorobę oczu?
- Kiedy zgłosić się do okulisty?
- Podsumowanie
1. Czym są zaburzenia widzenia?
Zaburzenia widzenia to wszelkie odchylenia od prawidłowego postrzegania obrazu. Mogą dotyczyć ostrości wzroku, pola widzenia, zdolności widzenia barw, kontrastu, a także pojawienia się zniekształceń obrazu, mroczków czy błysków. Występowanie tego typu objawów może świadczyć o lokalnych problemach okulistycznych, jak i o poważnych schorzeniach neurologicznych czy internistycznych.
2. Podstawowe rodzaje zaburzeń widzenia
Zaburzenia widzenia można podzielić na kilka głównych kategorii:
a) Pogorszenie ostrości wzroku
To jeden z najczęstszych objawów, zgłaszany jako niewyraźne widzenie, trudność z czytaniem, rozpoznawaniem twarzy lub znaków drogowych.
b) Zniekształcenia obrazu (metamorfopsje)
Obraz może wydawać się falujący, zakrzywiony lub rozciągnięty – typowe w przypadku chorób siatkówki, np. zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem (AMD).
c) Podwójne widzenie (diplopia)
Pacjent widzi jeden przedmiot jako dwa. Przyczyną może być porażenie mięśni gałkoruchowych, zez lub uszkodzenie nerwów czaszkowych.
d) Ubytki w polu widzenia
Mogą objawiać się jako „ciemne plamy”, „martwe punkty” lub wrażenie zawężonego pola widzenia. Powszechne w jaskrze i chorobach neurologicznych.
e) Zaburzenia percepcji barw
Dotyczy trudności w rozróżnianiu kolorów – może być wrodzone (np. daltonizm) lub nabyte, np. w wyniku uszkodzenia nerwu wzrokowego.
f) Błyski, mroczki, plamki
Szczególnie groźne, gdy pojawiają się nagle. Mogą świadczyć o odwarstwieniu siatkówki lub zmianach ciała szklistego.
3. Przyczyny zaburzeń widzenia
Zaburzenia widzenia mają różnorodne źródła. Można je podzielić na kilka głównych kategorii:
a) Refrakcyjne – związane z wadami wzroku
- Krótkowzroczność
- Nadwzroczność
- Astygmatyzm
- Prezbiopia (starczowzroczność)
b) Choroby oczu
- Zaćma
- Jaskra
- AMD
- Retinopatia cukrzycowa
- Zwyrodnienie siatkówki
- Zapalenie nerwu wzrokowego
c) Choroby ogólnoustrojowe
- Cukrzyca
- Nadciśnienie tętnicze
- Stwardnienie rozsiane
- Choroby tarczycy
- Choroby naczyniowe
d) Neurologiczne
- Migrena oczna
- Guz mózgu
- Udar mózgu
- Uszkodzenie nerwów czaszkowych
e) Leki i używki
Niektóre leki (np. kortykosteroidy, chinina, leki przeciwpadaczkowe) oraz używki (alkohol, narkotyki) mogą zaburzać widzenie.
4. Choroby oczu wywołujące zaburzenia widzenia
Zaćma
Zamglenie soczewki prowadzi do stopniowego pogorszenia widzenia. Najczęściej związana z wiekiem, ale może być też pourazowa lub wrodzona.
Jaskra
Choroba uszkadzająca nerw wzrokowy. Początkowo bezobjawowa, ale z czasem prowadzi do nieodwracalnego zawężenia pola widzenia, a nawet ślepoty.
AMD (zwyrodnienie plamki)
Dotyczy głównie osób po 50. roku życia. Objawia się zniekształceniami obrazu i pogorszeniem widzenia centralnego.
Retinopatia cukrzycowa
Powikłanie cukrzycy, w którym uszkadzane są naczynia krwionośne siatkówki. Może prowadzić do krwotoków, obrzęku plamki, a nawet odwarstwienia siatkówki.
Odwarstwienie siatkówki
Stan nagły, często poprzedzony błyskami, mroczkami i spadkiem ostrości widzenia. Wymaga pilnej interwencji chirurgicznej.
Zapalenie nerwu wzrokowego
Często występuje u młodych dorosłych, może być pierwszym objawem stwardnienia rozsianego. Objawia się gwałtownym pogorszeniem widzenia i bólem przy ruchach oka.
5. Choroby ogólnoustrojowe a wzrok
Cukrzyca
Uszkadza małe naczynia krwionośne w siatkówce (retinopatia). Prowadzi do krwotoków, wysięków, a nawet ślepoty.
Nadciśnienie
Może powodować retinopatię nadciśnieniową – zwężenie naczyń siatkówki, obrzęki, a nawet zawały siatkówki.
Stwardnienie rozsiane
Związane z demielinizacją nerwów – często objawia się zapaleniem nerwu wzrokowego.
Choroby tarczycy
Choroba Gravesa-Basedowa może prowadzić do wytrzeszczu, podwójnego widzenia i uszkodzenia nerwu wzrokowego.
6. Zaburzenia widzenia u dzieci i młodzieży
Zaburzenia widzenia u dzieci mogą długo pozostawać niezauważone, dlatego tak ważne są regularne badania wzroku. Do najczęstszych problemów należą:
- Wady refrakcji (krótkowzroczność, nadwzroczność, astygmatyzm)
- Amblyopia (niedowidzenie)
- Zez
- Wrodzona zaćma
- Schorzenia siatkówki (w tym retinopatia wcześniacza)
Objawy, które powinny zaniepokoić rodziców to m.in.: częste mrużenie oczu, pochylanie się nad książką, problemy z koncentracją, bóle głowy, łzawienie oczu, niechęć do czytania.
7. Diagnostyka zaburzeń widzenia
Aby ustalić przyczynę zaburzeń widzenia, okulista przeprowadza szereg badań:
- Wywiad medyczny
- Badanie ostrości wzroku
- Badanie refrakcji (np. autorefraktometria)
- Badanie przedniego i tylnego odcinka oka (lampą szczelinową)
- Pomiar ciśnienia śródgałkowego (tonometria)
- OCT (optyczna koherentna tomografia)
- Angio-OCT (obrazowanie naczyń siatkówki)
- USG gałki ocznej
- Badanie pola widzenia (perymetria)
- Pachymetria (pomiar grubości rogówki)
- Badania dodatkowe (np. MR mózgu, badania laboratoryjne)
W Radomiu pełną diagnostykę okulistyczną oferuje
Centrum Zdrowia Oka
ul. Chrobrego 42 lok. 4, 26-600 Radom
📞 Tel.: 723 155 155
🌐 www.okulistyka.radom.pl
8. Jak leczy się zaburzenia widzenia?
Leczenie zależy od przyczyny. Przykładowe formy terapii to:
- Korekcja okularami lub soczewkami
- Leczenie farmakologiczne (np. krople obniżające ciśnienie w jaskrze, zastrzyki do oka w leczeniu AMD)
- Laseroterapia (np. kapsulotomia, SLT, witreoliza)
- Chirurgia (np. operacja zaćmy, retinopatii, zaawansowanego AMD)
- Terapia ogólnoustrojowa (leczenie cukrzycy, nadciśnienia)
W Centrum Zdrowia Oka w Radomiu wykonywane są zarówno badania diagnostyczne, jak i zabiegi laserowe i iniekcje doszklistkowe w leczeniu AMD czy retinopatii cukrzycowej.
9. Czy zaburzenia widzenia zawsze oznaczają chorobę oczu?
Nie zawsze. Choć najczęstszą przyczyną są lokalne choroby narządu wzroku, zdarza się, że zaburzenia widzenia są pierwszym objawem choroby ogólnoustrojowej lub neurologicznej. Dlatego tak ważna jest szybka diagnostyka – czasem od wczesnego rozpoznania zależy nie tylko wzrok, ale i życie pacjenta.
10. Kiedy zgłosić się do okulisty?
Do okulisty należy zgłosić się niezwłocznie, gdy wystąpi którykolwiek z poniższych objawów:
- Nagłe pogorszenie widzenia
- Podwójne widzenie
- Błyski, mroczki, czarne plamy
- Zawężenie pola widzenia
- Ból oka lub oczodołu
- Obrzęk powiek
- Utrata zdolności rozróżniania barw
- Przejściowa utrata wzroku
- Widzenie falujące, zniekształcone
Nie należy zwlekać, zwłaszcza jeśli objawy są jednostronne lub pojawiają się nagle – mogą to być sygnały poważnych problemów wymagających pilnej interwencji.
11. Podsumowanie
Zaburzenia widzenia to szeroka grupa objawów, które mogą mieć różne przyczyny – od niewinnych wad refrakcji po poważne choroby neurologiczne. Niezależnie od przyczyny, każde zaburzenie widzenia wymaga konsultacji ze specjalistą, by możliwie szybko ustalić źródło problemu i wdrożyć odpowiednie leczenie. Wczesna diagnostyka to szansa na uratowanie wzroku, a często nawet życia.
Jeśli zauważyłeś u siebie lub swoich bliskich niepokojące objawy związane ze wzrokiem, nie czekaj – umów się na wizytę w Centrum Zdrowia Oka w Radomiu.
Centrum Zdrowia Oka
ul. Chrobrego 42 lok. 4, 26-600 Radom
📞 Tel.: 723 155 155
🌐 www.okulistyka.radom.pl
